Opis

Koścół Świętego Jakuba i Świętej Agnieszki powstał na przełomie XII i XIII w. Obejmował obszar tzw. Nowego Miasta. Pierwszy kościół parafialny, wzniesiony w latach 1195-1198 został konsekrowany przez biskupa wrocławskiego Jarosława w 1198 r.

Obecny kościół powstał w dwóch etapach. Pierwszy przypada na lata przed 1392 r., wtedy zbudowano kościół sześcioprzęsłowy. Drugi okres przypada na lata 1424-1430 i obejmuje prezbiterium z ambitem. Kościół św. Jakuba, którego bryła architektoniczna góruje nad miastem, zajmuje wyjątkowe miejsce w zespole budowli zabytkowych Nysy.

Monumentalne wnętrze świątyni, wsparte na wysokich filarach sklepienie, kolorystyka dają sumę wrażeń z pogranicza świata realnego i mistycznego. To wspaniałe dzieło architektury gotyckiej stworzył człowiek natchniony ręką BOGA. Początki budowli sięgają XII w. Mury obecnego kościoła zaczęto wznosić w 1424 r. Ówczesna rada miejska zleciła budowę mistrzowi Piotrowi z Ząbkowic. Według źródeł historycznych budowlę ukończono w 1430 r. W swych dalszych burzliwych dziejach kościół doświadczył licznych pożarów, zniszczeń i modernizacji. Jednak charakterystyczna sylwetka budowli pozostała niezmieniona do dnia dzisiejszego. Po pożarze w 1542 r. przeprowadzono prace naprawcze, m.in. nowe sklepienia sieciowe, nową więźbę oraz pokrycie łupkiem dachu. W XVII i XVIII w. przeprowadzono zgodnie z ówczesną tendencją barokizację kościoła, usunięto przy tym szereg gotyckich ołtarzy, rzeźby i witraże. Zatynkowano również stare malowidła. W latach 1889 – 95 przeprowadzono gruntowną modernizację kościoła w stylu neogotyckim, dobudowano również kruchtę zachodnią (dzisiejsze wejście główne). Pracami tymi kierował Józef Eberts.

Druga wojna światowa nie oszczędziła kościoła. Ogień zniszczył całkowicie dach, szczyt zachodni, organy i grupę tęczową. Wyposażenie świątyni uległo częściowej dewastacji. Odbudowa trwała do 1961 r., prace konserwatorskie prowadzone są do dnia dzisiejszego.

Kościół św. Jakuba jest trójnawową, dziewięcioprzęsłową halą murowaną z kamienia i cegły. Wokół prezbiterium obejście będące przedłużeniem naw bocznych, przy których wbudowano rzędem szereg niższych kaplic gotyckich. Przy ósmym przęśle od południa i północy w miejscu dawnych wejść urządzono dwie kaplice barokowe. Idąc dalej nawą północną, widzimy dobudowane później, ośmioboczne barokowe baptysterium. Nawy boczne rozdzielone smukłymi, sześciobocznymi filarami z cegły, ponad którymi wznoszą się krzyżowo – żebrowe sklepienia z 1891 r.

Kiedy oglądamy świątynię od zewnątrz, wrażenie robi ogromna, zwarta bryła i potężny, dwuspadowy dach. Na kalenicy wbudowano ośmioboczną wieżyczkę na sygnaturkę. Wystrój rzeźbiarsko – architektoniczny kościoła nie jest bogaty i pochodzi w większości z czasów ostatniej restauracji. Na uwagę zasługują portale w kruchtach bocznych i do zakrystii z połowy XV w., oraz zespół zworników i rzeźbionych wsporników w niektórych kaplicach (patrz opis). Zwiedzając świątynię należy zwrócić uwagę na wyjątkowej wartości zespół dzieł rzemiosła artystycznego – zespół krat pochodzących z warsztatów nyskich od późnego gotyku poprzez renesans i manieryzm, aż do baroku. Nyski kościół posiada również jeden z najbogatszych na Śląsku zbiór epitafiów i pomników nagrobnych. Są to często dzieła wysokiej wartości artystycznej.

Obok kościoła wznosi się okazała, czterokondygnacyjna wieża – dzwonnica. Powstała początkowo z fundacji bpa Rudolfa v. Rüdesheim. W roku 1474 rozpoczęto budowę, która trwała z przerwami aż do roku 1548, jednak nigdy nie została ukończona i taka też pozostała wieża do dziś. Zbudowana na planie kwadratu z cegły obłożonej kamienną wykładziną, przy narożach wzmocniona silnie występującymi skarpami. Zwraca uwagę piękna dekoracja rzeźbiarska, dzieło nieznanych nam dzisiaj kamieniarzy. 

Dostępność

Cały rok

Lokalizacja